Columns

Eerlijk is eerlijk: als er iets niet goed gaat aan het hof of bij de RVD dan meld ik dat. Omgekeerd moet ik er dus ook wat mee doen als er een goede ontwikkeling is. En deze ontwikkeling kan gerust een paleisrevolutie worden genoemd. Al jarenlang proberen collega’s en ik de RVD en daarmee indirect het hof zover te krijgen dat ze het menu voor staatsbanketten en officiële diners met de media delen. In de meeste monarchieën is dit allang gebruikelijk. Zo’n diner wordt immers ook als een promotie van de nationale voedselindustrie gezien. Dat een buitenlands staatshoofd het beste van het land dat hij bezoekt krijgt voorgeschoteld, is logisch. Daarnaast worden dergelijke diners betaald door de belastingbetaler en gaat het nadrukkelijk niet om een privédiner. Het publiek mag dan toch weten wat er met dat geld gedaan wordt? Toch was het onbespreekbaar.

Op 30 april zit Willem-Alexander vijf jaar op de troon en dat zal voor velen een mooi moment zijn om te kijken wat er goed en fout is gegaan in zijn regeerperiode. Er is veel verbeterd en Nederland is snel gewend geraakt aan het nieuwe koningspaar, dat onverminderd populair is.

Iedereen in Nederland zal zeggen dat het Nederlandse hof door Máxima glamour heeft gekregen. Het is zeker zo dat de echtgenote van koning Willem-Alexander iets heeft toegevoegd aan het koningshuis vanaf het moment dat in maart 2001 de verloving werd aangekondigd. Toen heeft ze zich volledig aan Nederland overgegeven en inmiddels is Máxima ons beste visitekaartje.

Als Meghan Markle op 19 mei met de Britse prins Harry trouwt, zullen zij van koningin Elizabeth de titel hertog en hertogin van Sussex krijgen, zo is de verwachting. Ze doet hiermee wat gebruikelijk is bij huwelijken van kinderen van de prins van Wales en wat ze ook bij het huwelijk van haar zoon Andrew deed.

Het fotomoment van de koninklijke familie in Lech zit erop, het Oostenrijkse wintersportoord heeft de jaarlijkse gratis reclame weer binnen. Hoeveel die reclame waard is, valt moeilijk te zeggen. De Oranjes gaan al sinds 1959 naar Lech en vieren dus volgend jaar hun zestigjarig jubileum in het ski-oord. Dat is natuurlijk een aanbeveling, maar de reclame zou groter zijn als de Oranjes na al die jaren ineens naar een minder bekende, nieuwe wintersportplaats zouden gaan. Die kans is echter uitermate klein.

Máxima en Melania Trump – of ze elkaar al eens hebben ontmoet is niet bekend. Wat een ontmoeting tussen de koningin en de Amerikaanse first lady interessant maakt, is dat hun levens opvallende parallellen vertonen. Ze zijn allebei de ’eerste vrouw’ van een land waarin ze niet geboren werden. En ze belandden op die positie door de liefde. Maar waar Máxima wist dat haar man op een dag staatshoofd zou worden, kon Melania niet vermoeden dat haar man ooit president van de Verenigde Staten zou zijn. Máxima wist dus waar ze aan begon, ze zei niet alleen ja tegen haar grote liefde, maar ook tegen een grotendeels onbekend land en een koninklijk leven waarin ze veel van haar vrijheden zou moeten opgeven. Melania heeft die keuze nooit gehad.

Nu de eerste balans opgemaakt kan worden van het koningschap van Willem-Alexander, als hij op 30 april aanstaande vijf jaar op de troon zit, zal het grootste deel vooral uit complimenten bestaan. Het gaat goed met koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Ze zijn zichzelf gebleven en door het koningschap zelfs wat dichterbij gekomen dan in de periode daarvoor. Er worden selfies gemaakt met het publiek, handen geschud en de media hebben de koning en de koningin veel voor de camera’s gehad. Een toegankelijk koningspaar, dat past bij deze tijd waarin bij alles een camera en een reactie worden gewenst.

Ik schrijf dit jaar al dertig jaar over de Oranjes. Een ongelooflijk lange tijd, waarin ik veel heb bijgeleerd en het nodige heb afgeleerd. Toen ik begon, had de Rijksvoorlichtingsdienst een slechte naam bij journalisten omdat je op bijna elke vraag ’Geen commentaar’ als antwoord kreeg. Maar omdat dat bijna altijd werd gezegd, zagen velen er een poging in om de waarheid niet te bevestigen. Het ’Geen commentaar’ gaf daardoor sommige stukken juist extra betrouwbaarheid. Het duurde lang voordat men dat bij de dienst ook inzag en men soms off the record-antwoorden gaf, zodat de journalist toch beter kon beoordelen of zijn verhaal klopte.

Onze koning en koningin zijn tot nu toe heel consequent geweest over de momenten dat hun kinderen in de media mogen komen. Die momenten willen zij zelf kiezen en dat vind ik van ouders van jonge kinderen heel begrijpelijk. Maar nu de prinsesjes ouder worden, lijkt het me dat leren omgaan met de media ook een belangrijke les kan zijn. In andere monarchieën zie je de koning of koningin regelmatig met zijn of haar kinderen in het openbaar, zodat de bevolking vanzelf een band kan krijgen met deze nieuwe generatie. In Nederland doet de koning dat zelden. Zelfs bij het grote interview ter gelegenheid van zijn 50ste verjaardag kwam er alleen een foto in beeld. Met Koningsdag nemen de koning en koningin hun dochters wel mee naar de plaats die zij bezoeken, zodat zij eraan kunnen wennen hoe massaal deze dag is geworden.