Noorwegen

11 mei 2010

Nu het staatsbezoek van koningin Beatrix aan Noorwegen er aan zit te komen is dit een mooi moment om even op wat achtergronden in te gaan. Het is niet het eerste staatsbezoek van onze koningin aan het Scandinavische land. In 1986 was ze er voor de eerste keer. Toen werd dat land nog geregeerd door koning Olav, de vader van de huidige koning Harald. Het is gebruikelijk dat onze koningin slechts één keer een staatsbezoek brengt aan een land. Maar er wordt een uitzondering gemaakt voor een monarchie waar een nieuwe koning is aangetreden. Door de nauwe banden is zo’n tweede bezoek dan wel op zijn plaats. Met koning Harald zijn er bovendien familiebanden. Beatrix en Harald stammen immers allebei af van onze koning Willem I.

Harald staat aan het hoofd van een relatief jong koningshuis. Noorwegen zelf is echter al sinds mensenheugenis een monarchie. Tot 1397 was het land zelfstandig en had het vele beroemde Vikingkoningen. Daarna kwam het in een unie met Denemarken en Zweden. Toen Zweden in 1521 deze Kalmarunie verliet, werd Noorwegen al snel een provincie van Denemarken. In 1814 ging het land over in Zweedse handen. Bijna een eeuw later, in 1905, werd Noorwegen weer onafhankelijk en moest men op zoek naar een nieuwe koning. Men kwam uit bij de Deense prins Christiaan, een kleinzoon van onze prinses Louise der Nederlanden die getrouwd was met de Zweedse koning Karel XV. Deze Christiaan besloot het avontuur te wagen en kwam als Haakon de Zevende naar zijn nieuwe land. Met hem mee kwamen zijn echtgenote, prinses Maud van Wales, en hun zoontje Alexander. Ook deze naam werd te weinig Noors bevonden, daarom werd de nieuwe naam voor de kroonprins Olav. Deze Olav maakte de nieuwe Noorse monarchie al snel nog populairder, niet in de laatste plaats door een gouden medaille te winnen op de Olympische Spelen in Amsterdam, op het onderdeel zeilen. Haakon de Zevende regeerde bijna 52 jaar en na zijn dood kwam Olav op de troon. Deze vorst stond, net als zijn generatiegenoot Juliana, bekend om zijn toegankelijke manier van optreden. Hij maakte dagelijks een wandeling door het park rondom het koninklijk slot en nam dan telkens zijn hoed af als hij zijn onderdanen passeerde. Olav hield zich wel strikt aan koninklijke regels en zag daarom niks in een huwelijk van zijn zoon met een gewoon Noors burgermeisje. Uiteindelijk moest zoon Harald negen jaar wachten voordat hij toestemming kreeg om met Sonja Haraldsen te trouwen. Uiteindelijk gaf Olav toe, maar, alsof hij een vooruitziende blik had, Sonja is nooit echt populair geworden bij de Noren. Harald regeert inmiddels sinds de dood van zijn vader, in 1991. Hij kampt met gezondheidsproblemen en moet het van de artsen rustiger aan doen. In 2003 werd er blaaskanker bij de koning ontdekt en twee jaar later onderging hij een hartoperatie. Voor kroonprins Haakon waren dat de momenten dat hij als prins-regent optrad. Of Harald net als zijn vader en opa tot zijn dood koning van Noorwegen blijft of dat hij als eerste Noorse vorst net als de Nederlandse vorstinnen Juliana en Wilhelmina zal aftreden ten gunste van zijn opvolger is nog niet te voorspellen. Misschien dat dit tijdens het staatsbezoek van koningin Beatrix, tijdens een privégesprek, wél even aan de orde komt. Maar dan horen wij er waarschijnlijk niks over.