Peperdure staatsieportretten

13 september 2013

Het zijn van die onopvallende berichten die tussen alle andere e-mailtjes opduiken. De RVD liet weten dat er drie portretten moeten komen van onze nieuwe koning. Het Mondriaan Fonds heeft van de Rijksvoorlichtingsdienst en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de opdracht en het budget gekregen om drie staatsieportretten van Willem-Alexander te laten vervaardigen. Met zo’n opdracht laat de Haagse overheid weer eens zien hoe raar het beleid kan zijn. Want het Mondriaan Fonds stelt een aantal scouts aan die namen van kunstenaars moeten voordragen. Vervolgens komt er een expertcomité die een shortlist opstelt.

De geselecteerde kunstenaars krijgen vervolgens een budget voor een voorstudie. Op basis van deze voorstudies kiest het expertcomité welke kunstwerken worden vervaardigd. Voor dit alles is een budget van 370.000 euro uitgetrokken. U leest het goed. Bijna vier ton. Voor drie portretten. Maar, zo voegt de RVD eraan toe, voor dat bedrag worden dan wel de materiaalkosten, het afkopen van de rechten van de drie uiteindelijke kunstwerken, het honorarium voor de opdracht, de voorstudies, de scouts en het expertcomité betaald. Ja, dat lijkt me ook. Het totaalbedrag voor drie portretten is belachelijk groot. Wie een portret wil laten schilderijen door een goed en door velen bewonderd kunstenaar zal ergens tussen de 4.000 en 25.000 euro kwijt zijn. In het laatste geval heeft men dan echt een beroemde kunstenaar. Als je het mij vraagt, staan de Nederlandse kunstenaars in de rij om de nieuwe koning te mogen portretteren. Een aantal – niet de minste namen – zal het zelfs voor de eer willen doen. Immers, wie de eerste officiële portretten maakt van de nieuwe koning zal daarmee zijn eigen naamsbekendheid en daarmee marktwaarde vergroten. Maar in Den Haag denkt men daar anders over. Er moeten scouts komen, een commissie en dat kost allemaal geld. Belastinggeld dat veel beter op een andere manier gebruikt zou kunnen worden. Het succes van de wedstrijd Beeld van Beatrix van de NOS en Paleis Het Loo vorig jaar heeft laten zien dat vele kunstenaars uit eigen beweging – en dus zonder scouts en commissies – de mooiste werken maken. Was het niet veel leuker geweest om voor de eerste drie portretten van de koning ook een wedstrijd uit te schrijven? Als we drie gekozen portretten dan zouden belonen met een prijs van 25.000 euro dan waren we nog vele malen goedkoper uit geweest. En het had weer een leuke tentoonstelling opgeleverd. Tel uit je winst.