Columns

Nu de eerste balans opgemaakt kan worden van het koningschap van Willem-Alexander, als hij op 30 april aanstaande vijf jaar op de troon zit, zal het grootste deel vooral uit complimenten bestaan. Het gaat goed met koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Ze zijn zichzelf gebleven en door het koningschap zelfs wat dichterbij gekomen dan in de periode daarvoor. Er worden selfies gemaakt met het publiek, handen geschud en de media hebben de koning en de koningin veel voor de camera’s gehad. Een toegankelijk koningspaar, dat past bij deze tijd waarin bij alles een camera en een reactie worden gewenst.

Ik schrijf dit jaar al dertig jaar over de Oranjes. Een ongelooflijk lange tijd, waarin ik veel heb bijgeleerd en het nodige heb afgeleerd. Toen ik begon, had de Rijksvoorlichtingsdienst een slechte naam bij journalisten omdat je op bijna elke vraag ’Geen commentaar’ als antwoord kreeg. Maar omdat dat bijna altijd werd gezegd, zagen velen er een poging in om de waarheid niet te bevestigen. Het ’Geen commentaar’ gaf daardoor sommige stukken juist extra betrouwbaarheid. Het duurde lang voordat men dat bij de dienst ook inzag en men soms off the record-antwoorden gaf, zodat de journalist toch beter kon beoordelen of zijn verhaal klopte.

Onze koning en koningin zijn tot nu toe heel consequent geweest over de momenten dat hun kinderen in de media mogen komen. Die momenten willen zij zelf kiezen en dat vind ik van ouders van jonge kinderen heel begrijpelijk. Maar nu de prinsesjes ouder worden, lijkt het me dat leren omgaan met de media ook een belangrijke les kan zijn. In andere monarchieën zie je de koning of koningin regelmatig met zijn of haar kinderen in het openbaar, zodat de bevolking vanzelf een band kan krijgen met deze nieuwe generatie. In Nederland doet de koning dat zelden. Zelfs bij het grote interview ter gelegenheid van zijn 50ste verjaardag kwam er alleen een foto in beeld. Met Koningsdag nemen de koning en koningin hun dochters wel mee naar de plaats die zij bezoeken, zodat zij eraan kunnen wennen hoe massaal deze dag is geworden.

Er zijn altijd mensen die het raar vinden als niet de hele koninklijke familie komt opdraven bij een feest. Bij het feest voor de 75ste verjaardag van prinses Margriet ontbraken bijvoorbeeld de koning en de koningin en haar zus prinses Christina. Maar als mensen dan zeggen het raar te vinden, vraag ik me af hoe ze dat zelf doen. Op dit moment bestaat de koninklijke familie uit minimaal 30 volwassen leden. Van de zoons van prinses Christina weten we niet of zij een partner hebben en dus zouden het ook 31 of 32 volwassen familieleden kunnen zijn.

Wat een moeilijke zaak is die kwestie tussen prins Carlos en zijn buitenechtelijke zoon Hugo Klynstra. Ik snap ze allebei. Juist door koninklijke families, ook al regeren ze niet meer, moeten de regels van de familie worden gerespecteerd. Want die hebben eeuwenlang het lot van de familie bezegeld. Bij de Bourbon-Parma’s zijn daar vele voorbeelden van. Buitenechtelijke kinderen, huwelijken zonder toestemming – er zijn heel veel mensen die hun titel en erfrechten verloren door de strikte naleving ervan. Ook erfenissen werden verdeeld op basis van de familieregels. Dan kun je die niet ineens veranderen omdat dat voor jezelf beter uitkomt of omdat de tijden veranderd zijn.

Officieel moet Meghan Markle nog lid worden van de Britse koninklijke familie. Dat wordt ze zodra ze haar jawoord geeft aan prins Harry, dus op 19 mei aanstaande. Maar inmiddels is er in Engeland al sprake van een complete Meghan-mania. Ik begrijp dat helemaal. Meghan is niet alleen mooi, ze heeft ook een heel toegankelijke uitstraling. Haar lach is lief, warm en oprecht. Ze heeft pretoogjes. En als ze naar Harry kijkt, spatten de vonken ervan af. Je moet wel een heel koud mens zijn als je daar niet als een blok voor valt. Maar bij Meghan valt het nog eens extra op als ze in de buurt is van Catherine, de echtgenote van prins William. Ook dat is een prachtige vrouw, maar op de een of andere manier heeft zij niet de x-factor die Meghan wel heeft. Kate komt gereserveerder over, haar lach lijkt niet altijd echt en ze houdt zichtbaar afstand als ze het publiek ontmoet.

Het lijkt misschien een droom dat een kind of een naast familielid met een prins of prinses trouwt. Het zorgt immers voor een unieke kans om ’close’ te worden met een koninklijke familie. Maar de werkelijkheid is toch anders. Afgezien van een gelukkig kind dat uit liefde trouwt met iemand die toevallig prins of prinses is, zijn er vooral nadelen. De onbekende schoonfamilie wordt van de ene op de andere dag bekend en dat valt zelden mee. De hele familie wordt nageplozen en daaruit worden zelden de positieve beelden belicht. Het is zelfs in de 21ste eeuw nog ’leuk’ om verschillende achtergronden te benadrukken.

We zijn aan 2018 toe en dat zal een bijzonder jaar worden, dat kunnen we nu al zeggen. Het huwelijk van prins Harry en Meghan Markle gaat natuurlijk het jaar beheersen. Het wordt een echt sprookje, daar ben ik van overtuigd.

Dat leden van de koninklijke familie ook ’gewone’ mensen zijn, lijkt me duidelijk. Ze hebben recht op een privéleven waarvan niet alles gedeeld hoeft te worden. Maar hoe belangrijker de positie in een koningshuis, hoe meer iets van belang kan zijn. De gezondheid van de koning is van landsbelang. Als hij ziek is – meer dan een griepje – hoort het land dat te weten. Als zijn dochter haar enkel breekt, hoeven we daar in principe niets over te horen. Maar we willen het wel weten, want de bijkomende factor van een monarchie is dat het leven van de koninklijke familie op gepaste afstand gevolgd wordt.