Opgeknapt

3 december 2014

Koningin Máxima kreeg in China, waar ze vorige week op bezoek was, niet de werkelijkheid te zien. De overheid wilde haar liever een vertekend beeld voorschotelen dan laten zien hoe de boerin die ze ontmoette echt leefde. Dat was wel erg cru, zeker omdat Máxima bij de VN juist bezig is om de leefomstandigheden van arme mensen te verbeteren door ze toegang te geven tot financiële diensten. Maar denk nu niet dat alleen in China de werkelijkheid wordt verdraaid om zo een beter beeld te schetsen. Het gebeurt overal, zelfs in Nederland.

Als de koning of koningin ergens op bezoek gaat, staat alles er keurig bij. De plantsoenen zijn aangeharkt, de straten brandschoon en iedereen staat chic gekleed de hoge gast op te wachten. Koningin Juliana associeerde ziekenhuizen met de geur van verse verf. Als zij ergens kwam, was daar immers kort van tevoren nog een kwast over de muren gegaan.  Koningin Beatrix kon daar goed doorheen kijken.  Zij stelde vaak stekelige vragen aan bestuurders. ‘Als ik hier straks weg ben, blijft het dan zo netjes?’, heb ik haar eens horen vragen. Dat was natuurlijk niet zo.

Het gaat wat verder om een boerin bij een andere boerderij neer te zetten omdat die mooier en moderner is, zoals in China gebeurde. Bovendien zijn de Oranjes van nu niet meer zo wereldvreemd als vroeger. Willem-Alexander en Máxima kennen het ‘gewone’ leven beter dan de vroegere koningen en koninginnen. De koning woonde in zijn studentenhuis met andere studenten samen, kookte zelf zijn kostje en deed zijn boodschappen. Hij weet hoe het dagelijkse leven in elkaar steekt. En zijn vrouw nog beter. Tot 14 jaar geleden leidde ze een gewoon, anoniem bestaan en ze is dus wat de Amerikanen ‘streetwise’ zouden noemen. Wij zouden zeggen: Máxima weet wat er te koop is in de wereld. Ze weet hoe dingen eruitzien als er geen koning of koningin langskomt en dat maakt dat ze er ook makkelijk doorheen prikt als iets te rooskleurig wordt gepresenteerd. Maar natuurlijk vragen de Oranjes niet vooraf of het extra likje verf of de grondige schoonmaakbeurt achterwege kan blijven. Want vaak is iedereen wel erg blij dat de komst van het hoge bezoek voor een extra opknapbeurt zorgt. Geen wonder dat een oudere dame enkele jaren geleden in een bejaardentehuis wat mistroostig tegen me zei: ‘Het was fijn geweest als de koningin een klein stukje was doorgelopen. Dan hadden ze mijn gang ook een nieuw likje verf gegeven.’