Moderne koninginnen
5 augustus 2010
Ik heb de afgelopen weken genoten van de speciale afleveringen van Blauw Bloed met een documentaire over het Deense hof. De makers boden écht een kijkje achter de schermen. Koningin Margrethe, haar familieleden en de paleismedewerkers lieten wekenlang camera’s toe bij besprekingen, ontvangsten en andere gebeurtenissen. Dat leverde veel informatie en prachtige beelden op. Er leek geen RVD-achtige organisatie bij te zijn geweest of een strenge minister-president, die hadden gekeken of alles wel kon worden uitgezonden. Ik zeg met nadruk ’léék’, want natuurlijk zullen een aantal mensen de documentaire hebben gezien voordat hij werd uitgezonden. Maar deze mensen vonden het kennelijk geen probleem dat er een eerlijk en openhartig beeld werd gegeven. En dus hoorden we een prinses een keer spontaan ’shit’ zeggen en konden we zien hoe de Deense koningin en haar familieleden hun handen ontsmetten na het schudden van de handen van 300 gasten. De documentaire ging nóg verder dan de ook door mij zeer geroemde documentaire Monarchy, The Royal Family At Work, waarmee kijkers een blik op het leven achter de schermen van de Britse monarchie werd geboden. Ook deze serie was ooit op de Nederlandse televisie te zien.
Zowel koningin Elizabeth als koningin Margrethe geeft in mijn optiek het goede voorbeeld als het gaat om een transparante monarchie. Ze laten het publiek meekijken in de paleizen en geven een indruk van wat er allemaal bij een koninklijk bezoek, een inkomend staatsbezoek of een feest komt kijken. Als je dat ziet, weet je ook waarom er zoveel geld nodig is om een monarchie draaiende te houden. En je weet ook hoe zwaar het leven als lid van een koninklijke familie kan zijn. De Nederlandse koninklijkefamilie houdt echter bewust de deuren potdicht. Met uitzondering van het Paleis op de Dam kan het publiek niet rondkijken in de Oranje-paleizen, die overigens geen privébezit van de koningin zijn. Wie foto’s op ongedwongen momenten maakt buiten de strak geregisseerde persmomenten om riskeert boetes en rechtszaken. En medewerkers van het hof moeten een contract tekenen waarin ze beloven hun mond te houden over alles wat er ten paleize gebeurd. Waar koningin Elizabeth en Margrethe zijn meegegaan met hun tijd, lijkt koningin Beatrix qua mediabeleid juist een stap terug te hebben gedaan. Dat is natuurlijk haar goed recht. Maar maakt onbekend ook niet onbemind? Hoe minder wij van onze royals weten, hoe meer we ons gaan ergeren over bijzaken als de kosten of de vakanties. Daarom hoop ik stiekem dat koningin Beatrix tijdens haar vakantie ook naar Blauw Bloed zit te kijken en dan denkt: ’Góh, wat een goed idee van Margrethe. Dat moesten we in Nederland ook maar eens doen…’