Kersttoespraken
15 december 2011
Voor veel mensen hoort het net zo bij kerst als een opgetuigde boom: de toespraak van de koningin. Sinds enkele jaren kunnen we die ook (eindelijk!) via de televisie zien. Koningin Beatrix hield dat lange tijd tegen omdat de beelden maar zouden afleiden van de boodschap. Via de radio, zo zou de koningin vinden, kwam de boodschap veel beter bij de mensen binnen. Dat was duidelijk het standpunt van iemand van een oudere generatie, die nog niet inziet wat beelden kunnen toevoegen aan zo’n boodschap. En dus zien we de koningin nu zittend achter een bureau, terwijl er alleen wordt ingezoomd op een kerstboom in de tuin van Huis ten Bosch.
De boodschap van onze koningin is zelden vrolijk. Meestal staat ze stil bij de misstanden in de wereld en spoort ze mensen aan het anders te gaan doen. Aangezien kerst wereldwijd wordt gevierd is het ook altijd een mooie gelegenheid om koninklijke toespraken met elkaar te vergelijken. Die van koningin Elizabeth springt er in mijn optiek echt uit. De toespraak is onderhoudend en ze staat stil bij persoonlijke gebeurtenissen in haar familie. Dat alles wordt ondersteund door vaak exclusieve beelden. Elizabeth spreekt ook altijd woorden van waardering uit voor de militairen van haar land die in verre landen op missie zijn. Waarom doet Beatrix dat niet ook? In veel huiskamers zal het alleen maar menselijk overkomen als ze ook over haar kinderen en kleinkinderen spreekt en daarnaast een bemoedigend woord heeft voor mensen die vanwege het landsbelang niet thuis kunnen zijn met kerst. Ook koning Albert van België kiest vaak voor een persoonlijke aanpak. In de kersttoespraak gaf hij ooit zijn huwelijkscrisis toe, waarmee hij aangaf dat mensen hun problemen ook samen konden overwinnen. Er was geen Belg die er kritiek op had en op zich is dat al een hele verdienste bij onze weinig monarchistische zuiderburen. Koning Albert moet zijn toespraak overigens altijd in twee talen opnemen en daarbij wordt er zorgvuldig op gelet dat de teksten identiek zijn.
Voor koningin Elizabeth geldt een ander probleem. Zij neemt haar toespraak op in Windsor Castle. Dat prachtige kasteel ligt op de aanvliegroute voor Heathrow, een van de drukste vliegvelden ter wereld. Hare Majesteit moet dus geregeld stoppen tijdens het opnemen van de toespraak en dat wekt natuurlijk de nodige ergernis op. Volgens een Engelse bron is er op de band waarop de kersttoespraak wordt opgenomen dan ook regelmatig een weinig koninklijke vloek te horen als er weer zo’n luidruchtige machine overkomt. Die wordt dan keurig uit de toespraak gesneden. Want vloeken hoort natuurlijk juist níet bij kerst…