In ballingschap
6 juni 2012
Afgelopen week kreeg ik eindelijk de kans een langgekoesterde wens uit te laten komen. Reza Pahlavi was even in Nederland en ik kon hem voor Royalty interviewen in het Haagse Carlton Ambassador Hotel. Zijn naam zal niet iedereen iets zeggen. Reza is de zoon van de laatste sjah van Iran en diens echtgenote Farah Diba. Hij groeide op in paleizen, was omringd door onmetelijke weelde en leidde een sprookjesachtig bestaan. Dat eindigde abrupt toen een revolutie een einde maakte aan het regime van de sjah en de familie Pahlavi moest vluchten. Die vlucht duurde maanden, want er waren bijna geen landen die bereid waren de sjah en zijn gezin op te nemen. Landen, waaronder ook Nederland, die tot de revolutie zeer nauwe en vriendschappelijke banden hadden onderhouden met de sjah en zijn familie, lieten hem nu als een baksteen vallen.
Nu was het regime van de sjah verre van perfect geweest. Mensen werden onderdrukt en de rijkdom van het land werd alleen onder de elite verdeeld. Maar dat had het Westen er niet van weerhouden om zeer hartelijke banden met de sjah te onderhouden. De wijze waarop hij daarna werd behandeld door zijn voormalige vrienden, zei veel over het opportunisme van het vrije Westen…
De sjah overleed niet lang na zijn gedwongen vlucht uit eigen land en sindsdien is zijn zoon Reza de sjah (keizer) in ballingschap. Reza ontpopte zich echter tot een voorvechter voor democratie in zijn geboorteland, waar hem overigens nog altijd de doodsstraf wacht. En ook buiten Iran is hij zijn leven niet zeker. Niet voor niets werd hij tijdens ons interview in de gaten gehouden door twee medewerkers van de DKDB, die in ons land waakt over de veiligheid van de koninklijke familie en buitenlandse royals. Reza Pahlavi had na de dood van zijn vader in alle rust kunnen gaan genieten van het leven, zijn gezin en de vele miljoenen die de familie bezit. Maar hij blijft vechten voor democratie in het land waar hij al sinds 1979 niet meer is geweest. Ik vroeg hem of hij de hoop koestert op een dag weer op de troon te komen. ‘Ik wil dat Iran een democratie wordt. En dat mensen eindelijk hun eigen leiders kunnen kiezen. Als het zover is en men doet een beroep op mij, dan zal ik bereid zijn. Maar als men democratisch een andere leider kiest, dan heb ik daar ook vrede mee’, zei hij. De meeste royals die tot een leven in ballingschap zijn veroordeeld, zijn gefrustreerd en voelen zich miskend. Maar Reza Pahlavi heeft daar geen last van. Hij strijdt gepassioneerd voor wat ooit zijn volk had moeten worden, ongeacht of dat nog gaat gebeuren. En dat is knap.