Gooi de paleizen open!

2 januari 2014

Een monarchie kost geld en daarom is er elk jaar, vooral als de begroting van het Koninklijk Huis bekend wordt gemaakt, wel een groep die roept dat het koningshuis te duur is. Zij zeggen dan dat een president goedkoper is. Dat is maar ten dele zo.

Een president woont immers net zo goed in een paleis, omringd door lakeien en ander personeel. Als het land elke vijf jaar een nieuwe president moet kiezen of herkiezen, kost dat bovendien ook steeds geld. De vertrekkende president kan voor de rest van zijn of haar leven gaan genieten van een pensioen. Maar, zo zeggen de mensen die een monarchie te duur vinden, bij een president betaal je de familieleden niet. Op dit moment zijn er drie Oranjes die een inkomen van de staat krijgen: Willem-Alexander, Máxima en Beatrix. Alledrie zijn zij fulltime inzetbaar voor de monarchie, hebben veel aanzien in het buitenland en mogen naast hun functie geen betaalde nevenfuncties hebben. Dat is bij politici wel anders. Die vinden na hun politieke carrière vaak nog beter betaalde functies, zodat het grote geld binnenhalen eigenlijk pas na de publieke loopbaan begint. Een president kan dat ook gemakkelijk doen. Kijk maar naar Amerikaanse en Franse presidenten die voor veel geld lezingen geven en hun autobiografieën publiceren. Als Beatrix nu het lezingencircuit in zou gaan en haar memoires aan de hoogste bieder zou willen verkopen, zou iedereen dat gek vinden hier…

Toch denk ik dat de monarchie wel goedkoper zou kunnen zijn dan het nu is. Met name op het gebied van het onderhoud van de paleizen is geld terug te verdienen. Deze gebouwen zijn rijksbezit, dus niet van de Oranjes zelf. Als paleis Huis ten Bosch in de zomer – wanneer de familie in het buitenland verblijft – een aantal vertrekken openstelt voor bezichtiging kan dat veel geld opbrengen. Paleis Noordeinde – waar het hele jaar wordt gewerkt – zou in het weekend opengesteld kunnen worden. En de Koninklijke Stallen zouden het hele jaar open kunnen gaan voor groepen die zich van tevoren aanmelden. In het buitenland gebeurt dit al veel langer. Koningin Elizabeth ’verdient’ jaarlijks met de openstelling van haar paleizen miljoenen, die ze gebruikt voor het onderhoud. Ook in Oslo, Kopenhagen, Brussel en Madrid kan het publiek gewoon door een deel van de paleizen wandelen. Daarmee kan het argument dat de veiligheid van de Oranjes in het geding komt meteen naar het rijk der fabelen verwezen worden. Als het elders kan, moet het hier ook kunnen. Er is nóg een voordeel: mensen kunnen met eigen ogen zien dat er aan het hof heel efficiënt en hard gewerkt wordt.