De meelevende koning
25 maart 2019
Als er op het koningschap van Beatrix wordt teruggekeken, dan heeft men het vaak over haar optreden na grote rampen. De foto waarop ze met haar hand voor de mond en ogen die ontzetting en verdriet lieten zien na de Bijlmerramp langs de ingestorte flat liep, staan eenieder in het geheugen gegrift. Net als hoe ze de nabestaanden van de slachtoffers van de vuurwerkramp in Enschede en die van de brand in café het Hemeltje in Volendam in de armen nam en ze moederlijk op haar borst liet uithuilen. Het toonde een andere kant van een vorstin die vaak zakelijk en afstandelijk werd genoemd.
Onze huidige koning en koningin werden al kort na de troonswisseling met nationaal verdriet geconfronteerd toen de MH17 in Oekraīne uit de lucht werd geschoten. De emoties liepen bij Willem-Alexander en Máxima hoog op toen zij aanwezig waren bij de ontvangst van de eerste lijkkisten op Nederlandse bodem. Dat zij een buiging maakten naar de nabestaanden, die in een ander vak zaten, en later heel persoonlijke gesprekken aangingen, werd enorm gewaardeerd. Koning Willem-Alexander durft zijn gevoelens te delen en zijn emoties te laten zien. Dat is bijzonder voor mannen, die nog altijd minder snel in het openbaar huilen dan vrouwen, en al helemaal voor koningen.
Het moment dat de koning bij aankomst in Riga, waar hij de volgende dag een staatsbezoek zou beginnen, een verklaring gaf over zijn schoonzusje Inés die daags daarvoor zelfmoord had gepleegd, zal ik nooit vergeten. De koning sprak zonder papiertje, recht uit zijn hart en zichtbaar vechtend tegen zijn tranen. Elk woord was raak en zijn brekende stem maakte duidelijk dat hij niet alleen intens verdrietig was over het verlies van zijn schoonzusje, maar ook dat zijn vrouw en kinderen dit moesten meemaken. Alle koningen en koninginnen zijn mensen, maar slechts weinigen hebben zich zo menselijk getoond als Willem-Alexander toen.
De koning en koningin betuigen ook vaak zelf hun medeleven. Of het nu de recente aanslag was in het Nieuw-Zeelandse Christchurch of de dood van de zesjarige Tijn Kolsteren in 2017, het zieke jongetje dat Nederland ontroerde met zijn nagellakactie voor Serious Request, het koningspaar liet blijken mee te leven en toonde zich aangedaan. Maar wanneer reageer je wel en wanneer niet? De schietpartij in een tram in Utrecht afgelopen maandag was zo’n geval waarbij de vraag opkwam. In de eerste berichten ging het ’slechts’ om gewonden en was onduidelijk wat er precies was gebeurd. In dat geval zal de koning net zo ongerust en geshockeerd zijn als ieder ander. Maar rustig afwachten totdat echt duidelijk is wat er is gebeurd, is dan het allerbelangrijkste. Het bleek veel erger: drie doden en negen gewonden. Al snel daarna kwam de reactie van de koning en de koningin, waarin ze zeiden intens mee te leven met slachtoffers en nabestaanden en hun dank uitspraken aan de hulpverleners. Elk woord is op een goudschaaltje gewogen, maar daardoor niet minder gemeend. Medeleven en ontzetting voerden de boventoon, maar de woorden moeten ook iets troostends hebben. En dat hadden ze.
